Stoisz przed trudnym wyborem? Przestań się głowić!

Do takich wniosków doszli naukowcy kierowani przez dra Apa
Dijksterhuisa z Wydziału Psychologii na Uniwersytecie w
Amsterdamie. Badaniami objęto grupę osób, które miały dokonać
prostego wyboru, np. odnośnie zakupu szamponu, czy rękawicy
kuchennej, bądź podjąć złożoną decyzję, np. na temat zakupu
samochodu czy mebli.

Doświadczenia przeprowadzono zarówno na terenie różnych sklepów,
jak i w warunkach laboratoryjnych. 

W eksperymencie z zakupem samochodu uczestnicy badania musieli
zapoznać się z dwunastoma danymi na temat wybieranych pojazdów.
Chodziło np. o zużycie paliwa czy przestrzeń w samochodzie.

Jedna grupa musiała rozważyć te informacje i dokonać wyboru w
ciągu 4 minut. Badani z drugiej grupy otrzymali do ułożenia
puzzle, co miało zaprzątnąć ich świadomość i zapobiec intensywnemu
rozważaniu faktów przed podjęciem decyzji.

Później okazało się, że w grupie, która układała puzzle,
satysfakcjonującego wyboru samochodu dokonało 60 proc. osób.
Natomiast wśród osób, które nie zajmowały się układaniem puzzli i
musiały podjąć decyzję bezpośrednio po świadomym rozważeniu
dostępnych informacji, odsetek ten był niemal trzykrotnie mniejszy
i wynosił 23 proc.

Sytuacja uległa zamianie, gdy kupujący musieli rozważyć tylko
cztery cechy wybieranych pojazdów. Wówczas odsetek zadowolonych z
wyboru wśród osób, które zajęły się układaniem puzzli wyniósł 40
proc., a w drugiej grupie 55 proc. 

Podobnie było podczas wyboru prostych produktów, jak szampon czy
ręczniki.

Wynika z tego, że w czasie świadomego rozważania wielu istotnych
danych mózg jest w stanie skoncentrować się tylko na części z nich
i w ten sposób pominąć fakty o dużym znaczeniu, komentują autorzy
badań. Z kolei osoby wybierające mniej świadomie mogą ogarnąć
więcej informacji na raz i dokonać ich trafniejszej
hierarchizacji.

Innymi słowy, świadomość mniej przydaje się przy podejmowaniu
złożonych decyzji. Natomiast proste wybory lepiej podejmować
bezpośrednio po rozważeniu "za" i "przeciw". Być może dlatego, że
wymagają one analizy mniejszej ilości danych i mózg łatwo sobie
radzi z tym zadaniem.

"To przykład na to, że zbyt intensywne myślenie może w niektórych
sytuacjach dawać więcej szkody niż pożytku" - komentuje Jonathan
Schooler z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver.

Natomiast dr Dijksterhuis radzi: "Jeśli mamy podjąć ważną i
złożoną decyzję, jak np. zakup domu czy samochodu, powinniśmy
zacząć od zebrania odpowiedniej liczby potrzebnych informacji. Ale
gdy już wykonaliśmy to zadanie, zapomnijmy na chwilę o dokonywanym
wyborze, np. prześpijmy się z problemem, a wówczas uzyskamy
bardziej satysfakcjonujący wynik".(PAP)