Z nostalgii można czerpać korzyści

Czy to znaczy, że warto wprowadzać się w stan nostalgii? – Powiedziałabym raczej, że warto nabyć umiejętność jej doświadczania i w razie odpowiednich okoliczności umieć ją przeżyć. Wtedy można np. przekształcić smutek w nostalgię – tłumaczy dr Anna Braniecka z Katedry Psychologii Pozytywnej, autorka badania. Jako przykład podaje sytuację rozstania z bliską osobą, w której zamiast pogrążać się w smutku możemy przywołać nostalgiczne wspomnienia. – W moich badaniach okazało się, że taka umiejętność zapobiega długotrwałemu obniżeniu się nastroju i kryzysom psychicznym – dodaje dr Braniecka.

Dr Anna Braniecka podjęła próbę zbadania konsekwencji, jakie przynosi przeżywanie nostalgii w krótkiej i długiej perspektywie czasu. Pprzeprowadziła trzy eksperymenty, których celem było sprawdzenie wpływu tej emocji na różne kompetencje psychiczne, w tym radzenie sobie z rozstaniem z bliską osobą, rozumienie siebie lub sytuacji społecznych. Zrealizowała także badanie podłużne mające na celu ustalenie skuteczności adaptacji psychicznej do nowych warunków w zależności od umiejętności przeżywania nostalgii.

Badania dotyczyły nowatorskiego zagadnienia w psychologii emocji, jakim jest połączenie przeżyć pozytywnych i negatywnych, czyli współwystępowanie przeciwnych emocji. Ich celem było określenie wpływu różnych sposobów doświadczania – w tym współpobudzenia pozytywnego i negatywnego afektu w postaci nostalgii – na poziom jakości życia.

Naukowcy tłumaczą, że w przypadku nostalgii afekt pozytywny dotyczy przywołania przyjemnych wspomnień z przeszłości, natomiast afekt negatywny wynika z utraty obiektu tych wspomnień. Zgodnie z hipotezami badawczymi okazało się, że przeżywanie nostalgii, a szczególnie umiejętność przekształcania smutku w nostalgię, wywiera korzystny wpływ na zdrowie fizyczne, samopoczucie psychiczne oraz różne wyznaczniki wysokiej jakości życia.

– Moje badanie może się wydawać dość specjalistyczne. Tymczasem przeżywanie emocji, takich jest nostalgia, jest bliskie każdej osobie. Nostalgia jest złożona z pozytywnego i negatywnego afektu, dzięki czemu umożliwia bardziej adekwatne przeżywanie rzeczywistości, odzwierciedla jednocześnie jej pozytywne i negatywne elementy – tłumaczy dr Anna Braniecka i uzupełnia – Większość sytuacji życiowych nie jest jednoznacznie korzystna czy też niekorzystna, ale łączy w sobie często przeciwstawne znaczenia.

Wskazanie na kontekst

W psychologii istnieje długa tradycja badania negatywnych zjawisk psychicznych, takich jak stres, zaburzenia, negatywne emocje. Dopiero od niedawna zaczął się intensywnie rozwijać nowy nurt skoncentrowany na zjawiskach pozytywnych, takich jak siła psychiczna, posiadane zasoby czy pozytywne emocje. Jednak tym, czego brakuje w obu podejściach, a czego jednocześnie wymaga codzienna rzeczywistość, to uwzględnienie zjawisk łączących w sobie zarówno elementy pozytywne, jak i negatywne. Większość sytuacji życiowych nie jest jednoznacznie korzystna czy też niekorzystna dla człowieka, ale posiada zazwyczaj złożone znaczenie. Dlatego pełne i adekwatne doświadczenie rzeczywistości wymaga uwzględnienia jej różnorodnych aspektów, a nie uproszczenia przeżyć do sytuacji skrajnie pozytywnych czy też negatywnych.

Informacja o badaniu

Projekt badawczy zrealizowano w 2010 r. w ramach pracy doktorskiej pt. „Współpobudzenie pozytywnego i negatywnego afektu a jakość życia. Czerpanie korzyści z nostalgii”. Przebadano w sumie 447 młodych osób w wieku 20-34 lat. Badania przeprowadziła dr Anna Braniecka pod kierunkiem prof. Ewy Trzebińskiej z Katedry Psychologii Pozytywnej SWPS.