Czy kawa naprawdę pobudza?

Powszechnie wiadomo, że kiedy dostarczymy naszemu organizmowi substancję zawierającą kofeinę, uzyskamy zadowalający efekt w postaci pobudzenia lub wzrostu aktywności umysłowej. Jest to zazwyczaj bardzo pożądane w przypadku długotrwałej i wytężonej pracy naszego mózgu. Najchętniej sięgamy wówczas po kawę, coca-colę lub napoje energetyzujące.

Studentki neurokognitywistyki z SWPS postanowiły sprawdzić rzeczywisty wpływ kofeiny na działanie naszego mózgu. Ich praca badawcza została doceniona podczas XV Studenckiej Sesji Naukowej (konkurs psychologiczny, kategoria „Referat"), podczas której otrzymały Nagrodę Główną I stopnia. Na czym polegał eksperyment? Osobom badanym w trakcie rejestracji EEG w Laboratorium Psychofizjologicznym SWPS podano kawę zawierającą dawkę 200 mg kofeiny lub kawę bezkofeinową (placebo). W tym samym czasie zmierzono puls, temperaturę ciała oraz reakcję skórno-galwaniczną (potliwość skóry) uczestników. Pytano ich o poziom subiektywnie odczuwanego pobudzenia.

Analiza danych z zapisu EEG ujawniła ciekawe zjawisko. Zarówno kofeina, jak i placebo wpływają na ogólny spadek mocy fal alfa w mózgu, pojawiających się zazwyczaj w stanie relaksacji. W trakcie badania, niezależnie od tego, czy badanym podano kofeinę czy placebo, wraz z upływem czasu całkowita aktywność mózgu w paśmie alfa stopniowo spadała. Efekt ten okazał się jednak znacznie silniejszy gdy badanym podano kofeinę. Zatem, mimo że pobudzenie procesów myślowych nastąpiło w obu badanych przypadkach, to jednak kofeina okazała się bardziej skuteczna.

W trakcie badania studentki przeanalizowały także zmiany aktywności fal mózgowych w czasie zapisu EEG i sprawdziły, czy i w jakim stopniu różni się w ona w przypadku osób, którym podano kawę z kofeiną lub placebo. Różnice okazały się minimalne. Zauważono jednak istotny statystycznie wzrost mocy fal beta w 25.-30. minucie od wypicia kawy, którego nie zaobserwowano w drugim przypadku. – Fale beta są związane są ze stanem intensywnego wzbudzenia procesów mózgowych. Ta informacja także przemawia za skutecznością działania kofeiny – komentują autorki badania.

Kolejnymi wskaźnikami, które analizowano, były zmiany w autonomicznym układzie nerwowym. Jedyną istotnie statystyczną tendencją był wzrost potliwości skóry u badanych, następujący wraz z długością rejestracji, obserwowany zarówno u osób stosujących kofeinę, jak i placebo. Według młodych badaczek jest to, niewątpliwie, dodatkowy czynnik świadczący o wzroście pobudzenia organizmu.

Dane uzyskane z wypełnionego przez uczestników badania autorskiego Kwestionariusza Subiektywnego Pobudzenia dowiodły, że średnia wartość subiektywnego pobudzenia uczestników od początku badania do jego końca była wyższa dla grupy placebo. Zanotowano także tendencję do wzrostu wraz z kolejnymi pomiarami w obu warunkach. Badanie zrealizowano w marcu i kwietniu 2010 r. w Laboratorium Psychofizjologicznym w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie pod kierunkiem mgr. Mateusza Goli. Zbadano 14 osób w przedziale wiekowym 20-27 lat. Autorkami badania były są studentki neurokognitywistyki: Olga Matysiak, Agata Tarabańska oraz Katarzyna Giertuga.

Więcej: www.ssn.swps.edu.pl.