Wsteczna pamięć i reklama
W ostatnich latach wyjątkowo intensywnie prowadzone są badania nad związkiem pamięci i doświadczenia. Zespół naukowców ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie zwrócił uwagę na wyniki dotyczące wpływu prezentowania odpowiedni zmienionych bodźców na pamięć.
"Najnowsze badania wskazują, że może dokonywać się proces
poznawczy nazywany wstecznym kształtowaniem pamięci, w którym
odbierane bodźce, niezgodne z posiadanym doświadczeniem, wpływają
na charakter i jakość wcześniej zapamiętywanych zdarzeń" -
wyjaśniają prof. dr hab. Andrzej Falkowski i Małgorzata Michalak
z SWPS.
W eksperymentach zastosowano odpowiednio zniekształcone bodźce
marketingowe, które prezentowano badanym. Efektem była zmiana
posiadanych przez nich doświadczeń. Szczególnie interesujące było
to, że modyfikacja zawartości pamięci dokonywała się w taki
sposób, że człowiek nie był świadomy wpływu prezentowanych
bodźców na pamięć wcześniej spostrzeganych zdarzeń. Zmienione
'wspomnienia' były traktowane przez badanych jako ich własne,
oryginalne. I jako takie oddziaływały one na aktualne zachowanie i
postępowanie człowieka, w tym szczególnie na jego decyzje.
"Paradoksalność tej sytuacji polega na tym, że badany często
twierdził, iż w swoich wyborach kieruje się własnym
doświadczeniem, którego nigdy w istocie nie nabył" - zwracają
uwagę naukowcy z SWPS.
Psycholodzy podkreślają, że pamięć jest podstawą naszej
świadomości i tożsamości. W związku z tym manipulowane modyfikacje
zapamiętanych treści poprzez celowo zniekształcone bodźce mają
wpływ na całość psychofizyczną człowieka. Szczególnie, że nie
wiadomo, jak daleko muszą pójść zmiany w tym, co pamiętamy, aby
skutecznie zostały one zaburzone przez celowe zniekształcenie
spostrzeganych bodźców.
Z tego względu zjawisko to wydaje się być dość niebezpieczne,
szczególnie w kontekście możliwości sterowania opinią publiczną.
"Przeprowadzone badania eksperymentalne w paradygmacie wstecznego
kształtowania pamięci pokazują psychologiczny mechanizm
zniekształcania w pamięci wcześniej nabytego doświadczenia przez
reklamy produktów konsumpcyjnych" - podkreślają naukowcy z SWPS.
Podobnie można manipulować opiniami dotyczącymi wcześniej
spostrzeżonych i zapamiętanych wydarzeń politycznych.
W praktyce wsteczne kształtowanie pamięci stwarza możliwości bycia
wykorzystanym do kontrolowania opinii i nabytego doświadczenia w
dziedzinie zachowań konsumenckich i wyborczych, dodają naukowcy.
(PAP)
ostatnia zmiana: 2008-06-02
poleca:
